بررسی میزان ترس از امتحان در دانش آموزان پسر مقطع اول دبیرستان
پروژه تحقیقاتی رشته علوم تربیتیگرایش پیش دبستانی و دبستان
این پروژه ای است پیرامون میزان ترس از امتحانات در دانش آموزان پسر مقطع دبیرستان که مشتمل است بر تعریف اضطراب ، ویژگی ها و آثار و نشانه های اضطراب امتحان ، علل و عوامل موثر در ایجاد اضطراب امتحان.
در این تحقیق به تعریف اضطراب ، احساس افراد مضطرب می پردازیم و اینکه علل و عوامل موثر در ایجاد اضطراب امتحان کدامند؟ و در مورد نظریه های دانشمندان، انواع اضطراب و نگرانی، عوامل ایجاد اضطراب امتحان اشاره کردیم .
اضطراب یک احساس منتظر و ناخوشایند و اغلب مبهم با علت نامعلوم می باشد که باید آن را از ترس که یک علت معلوم و خارجی دارد تفکیک کرد. اضطراب اغلب با احساس های جسمانی مثل تنگی نفس ، تپش قلب ، تعرق ، سردرد و میل جبری برای دفع ادرار و بی قراری همراه است . نگرانی و اضطراب لازمه حیات و تضمین کننده، سعی و تلاش انسان هاست. اما هنگامی که آن قدر شدت می یابد که منجر به کاهش عملکرد فرد می باشد و به عنوان یک اختلال مطرح می گردد . نگرانی ها در مورد مسائل متعدد رخ می دهد و از جمله آن ها اضطراب امتحان است که یکی از عوامل افت تحصیلی دانش آموزان محسوب می شود.
هدف از نوشتن این پژوهش و انتخاب موضوع به این علت است که در میان روان شناسان این مبحث مورد توجه زیادی قرار گرفته است چون اضطراب امتحان در مورد دانش اموزان به وفور دیده می شود .لذا با توجه به مطالعات و تحقیقاتی که در این زمینه انجام گرفته و همچنین امار گیری و جدول فراوانی درصد اضطراب امتحان را در بن دانش آموزان پسر مقطع دبیرستان نشان کمی دهد . از نتایج به دست امده از این تحقیق میتوان دریافت که با شناسایی علل و دلایل به وجود امدن اضطراب امتحان، میتواند ما را در بررسی هر چه بهتر این علل و پیشگیری و درمان اموزشگاهی و جامعه ای که هر کدام از این ها به شاخه هایی تقسیم می شوند و در اخر به این نکته توجه داشته باشیم که برای درمان اضطراب باید درصدد رفع علل آن باشیم .
فهرست مطالب
چکیده. 1
فصل اول: کلیات پژوهش. 3
1-1- مقدمه. 3
1 – 2 – بیان مساله. 5
1 – 3 – اهمیت مساله. 5
1 – 4 – اهداف پژوهش. 8
1-4-1- اهداف عام. 8
1-4-2- اهداف خاص. 9
1 – 5 – سوالات پژوهش. 9
1 – 6 – فرضیه های پژوهش 1. 10
1 – 7 – متغیر های پژوهش. 10
1 – 8 – تعریف مفاهیم و اصطلاحات. 11
خلاصه فصل اول. 11
فصل دوم: ادبیات و پیشینه ی پژوهش. 14
2 – 1 – مبانی نظری پژوهش. 14
2 – 1 – 1 – تعاریف اضطراب :. 14
2 – 1 – 2 – انواع اضطراب و نگرانی. 15
2 – 1 – 3 – علائم و نشانه های اضطراب. 17
2 – 1 – 4 – آثار اضطراب. 19
2 – 1 – 5 – ریشه های اضطراب. 21
2 – 1 – 6 – اختلالات اضطرابی در دوره نوجوانی. 29
2 – 1 – 7 – راه های غلبه بر اضطراب. 31
2 – 1 – 8 – تعریف اضطراب امتحان. 32
2 – 1 – 9 – امتحان و اضطراب. 33
2 – 1 – 10 – امتحان چیست ؟. 34
2 – 1 – 11 – ارزشیابی مستمر ، نه امتحان سنتی. 35
2 – 1 – 12 – روز های امتحان و نگرانی های آن. 38
2 – 1 – 13- دانش آموزان و روز های امتحان. 39
2 – 1 – 14 – هدف ارزشیابی و امتحان. 40
2 – 1 – 15 – چگونگی سوالات امتحان و اضطراب دانش آموزان 42
2 – 1 – 16 – انواع اضطراب امتحان. 43
2 – 1 – 16 – 1 – اضطراب تسهیل کننده یا تسریع کننده. 43
2 – 1 – 16 – 2 – اضطراب ناتوان کننده. 44
2 – 1 – 17 – عوامل ایجاد اضطراب امتحان. 45
2 – 1- 17 – 1 – عوامل فردی و شخصیتی. 45
2 – 1 – 17 – 2 – عوامل آموزشگاهی و جامعه ای. 48
2 – 1 – 17 – 3 – عوامل خانوادگی. 50
2 – 1 – 18 – نظریه دانشمندان درباره اضطراب امتحان. 51
2 – 1 – 19 – راه کار هایی برای مقابله بر اضطراب امتحان 53
2 – 2 – تحقیقات انجام یافته در ایران و جهان. 58
خلاصه ی فصل دوم. 62
فصل سوم: روش پژوهش. 64
3-1- مقدمه. 64
3 –2– روش انجام پژوهش. 64
3 – 3 – جامعه آماری 1. 65
3 – 4 – حجم نمونه و روش نمونه گیری. 65
3 – 5 – روش آماری تجزیه و تحلیل داده ها. 66
3 – 6 – ابزار پژوهش. 66
3-7- سنجش روایی و پایایی پرسشنامه. 67
فصل چهارم: تجزیه وتحلیل داده های آماری. 69
4-1- مقدمه. 69
4 – 2 – تجزیه و تحلیل کمی داده ها. 70
4 – 3- تجزیه و تحلیل کیفی داده ها. 98
فصل پنجم: خلاصه و نتیجه گیری. 101
5 –1- بحث. 101
5 – 2 – پیشنهادات. 103
5 – 3 – محدودیت های تحقیق. 106
فهرست منابع. 108
پیوست ها. 112
پرسشنامه. 112
Abstract115
فهرست جداول
جدول 2-1- علائم جسمانی – روانی اضطراب18
جدول 3-1- جدول شماه گویه های متغیرهای پژوهش67
جدول4-1- توزیع فراوانی وقتی در حال امتحان دادن هستم نگران می شوم70
جدول4-2- توزیع فراوانی وقتی معلم از من سوال می پرسد نگران می شوم71
جدول4-3- توزیع فراوانی در طول سال تحصیلی در مورد قبولی خود نگرانم72
جدول4-4- توزیع فراوانی قبل از امتحان خیلی نگرانم73
جدول4-5- توزیع فراوانی وقتی بعد از امتحان در مورد خوب و بد شدن آن نگران میشوم74
جدول4-6- توزیع فراوانی وقتی بارها آرزو کرده ام ای کاش نگران امتحان نبودم75
جدول4-7- توزیع فراوانی بعضی اوقات خواب می بینم در امتحان نمره پایینی می گیرم76
جدول4-8- توزیع فراوانی بعضی وقتها خواب می بینم به دلیل درس نخواندن معلم از دستم ناراحت شده است.77
جدول4-9- توزیع فراوانی از اینکه معلم از من سوالهایی بپرسد و جواب غلط بدهم میترسم78
جدول4-10- توزیع فراوانی فکر می کنم نگرانی من در مدرسه بیشتر از بچه هاست79
جدول4-11- توزیع فراوانی گاهی خواب می بینم معلم درس می پرسد و من نمی توانم جواب بدهم80
جدول4-12- توزیع فراوانی اگر پاسخ معلم را بلد نباشم بغض جلوی گلویم را می گیرد81
جدول4-13- توزیع فراوانی در منزل در مورد عملکرد خود در مدرسه نگران هستند.82
جدول4-14- توزیع فراوانی وقتی امتحان مشکلی دارم مطالب را فراموش می کنم83
جدول4-15- توزیع فراوانی وقتی معلم می گوید می خواهد امتحان بگیرد اعصابم خورد می شود84
جدول4-16- توزیع فراوانی وقتی معلم از من می خواهد مقابل دانش آموزان با صدای بلند صحبت کنم می ترسم85
جدول4-17- توزیع فراوانی وقتی به رختخواب می روم از نحوه عملکرد فردایم نگرانم86
جدول4-18- توزیع فراوانی وقتی معلم می گوید می خواهم ببینم درس امروز را چقدر یاد گرفته اید نگران می شوم.87
جدول4-19- توزیع فراوانی هنگامیکه معلم می خواهد امتحان بگیرد و عملکرد ضعیفی داشته باشم می ترسم.88
جدول4-20- توزیع فراوانی گاهی خواب می بینم همسالانم کارهایی انجام می دهند که من نمی توانم انجام بدهم.89
جدول4-21- توزیع فراوانی وقتی معلم تدریس می کند احساس می کنم بچه های دیگر بهتر متوجه میشوند90
جدول4-22- توزیع فراوانی در جلسه امتحان کمی دستم می لرزد91
جدول4-23- توزیع فراوانی از امتحان می ترسم92
جدول4-24- توزیع فراوانی در راه مدرسه نگران هستم که معلم امروز امتحان بگیرد.93
جدول4-25- توزیع فراوانی در جلسه امتحان با خود فکر می کنم امتحان را بد خواهم داد94
جدول4-26- توزیع فراوانی وقتی معلم از من می خواهد روی تخته مطلبی بنویسم دستم می لرزد.95
جدول4-27- آزمون ضریب همبستگی فرضیه یک96
جدول4-28- آزمون ضریب همبستگی فرضیه دو96
جدول4-29- آزمون ضریب همبستگی فرضیه سه96
جدول4-30- آزمون ضریب همبستگی فرضیه چهار97
جدول4-31- جدول ANOVA97
جدول4-32- رگرسیون گام به گام متغیرهای پیش بینی97
جدول4-33- آمار توصیفی متغیرهای پژوهش98
فهرست نمودارها
نمودار4-1- توزیع فراوانی وقتی در حال امتحان دادن هستم نگران می شوم70
نمودار4-2- توزیع فراوانی وقتی معلم از من سوال می پرسد نگران می شوم71
نمودار4-3- توزیع فراوانی در طول سال تحصیلی در مورد قبولی خود نگرانم72
نمودار4-4- توزیع فراوانی در طول سال تحصیلی در مورد قبولی خود نگرانم73
نمودار4-5- توزیع فراوانی وقتی بعد از امتحان در مورد خوب و بد شدن آن نگران میشوم74
نمودار4-6- توزیع فراوانی وقتی بارها آرزو کرده ام ای کاش نگران امتحان نبودم75
نمودار4-7- توزیع فراوانی بعضی اوقات خواب می بینم در امتحان نمره پایینی می گیرم76
نمودار4-8- توزیع فراوانی بعضی وقتها خواب می بینم به دلیل درس نخواندن معلم از دستم ناراحت شده است.77
نمودار4-9- توزیع فراوانی از اینکه معلم از من سوالهایی بپرسد و جواب غلط بدهم میترسم78
نمودار4-10- توزیع فراوانی فکر می کنم نگرانی من در مدرسه بیشتر از بچه هاست79
نمودار4-11- توزیع فراوانی گاهی خواب می بینم معلم درس می پرسد و من نمی توانم جواب بدهم80
نمودار4-12- توزیع فراوانی اگر پاسخ معلم را بلد نباشم بغض جلوی گلویم را می گیرد81
نمودار4-13- توزیع فراوانی در منزل در مورد عملکرد خود در مدرسه نگران هستند.82
نمودار4-14- توزیع فراوانی وقتی امتحان مشکلی دارم مطالب را فراموش می کنم83
نمودار4-15- توزیع فراوانی وقتی معلم می گوید می خواهد امتحان بگیرد اعصابم خورد می شود84
نمودار4-16- توزیع فراوانی وقتی معلم از من می خواهد مقابل دانش آموزان با صدای بلند صحبت کنم می ترسم85
نمودار4-17- توزیع فراوانی وقتی به رختخواب می روم از نحوه عملکرد فردایم نگرانم86
نمودار4-18- توزیع فراوانی وقتی معلم می گوید می خواهم ببینم درس امروز را چقدر یاد گرفته اید نگران می شوم.87
نمودار4-19- توزیع فراوانی هنگامیکه معلم می خواهد امتحان بگیرد و عملکرد ضعیفی داشته باشم می ترسم.88
نمودار4-20- توزیع فراوانی گاهی خواب می بینم همسالانم کارهایی انجام می دهند که من نمی توانم انجام بدهم.89
نمودار4-21- توزیع فراوانی وقتی معلم تدریس می کند احساس می کنم بچه های دیگر بهتر متوجه می شوند90
نمودار4-22- توزیع فراوانی در جلسه امتحان کمی دستم می لرزد91
نمودار4-23- توزیع فراوانی از امتحان می ترسم92
نمودار4-24- توزیع فراوانی در راه مدرسه نگران هستم که معلم امروز امتحان بگیرد.93
نمودار4-25- توزیع فراوانی در جلسه امتحان با خود فکر می کنم امتحان را بد خواهم داد94
نمودار4-26- توزیع فراوانی وقتی معلم از من می خواهد روی تخته مطلبی بنویسم دستم می لرزد.95